MASKOTEKIN JOLASTUZ UMEA SOZIALIZATU EGIN DAITEKE

Hainbat ikerketak erakutsi dutenez,animaliekin edo maskotekin  jolasten duten umeak besteekin harremantzeko arazo gutxiago izaten dute,errespontsabilitate gehiago adierazten dute hainbat egoeratan,eta gainera sistema inmunologiko gogorragoa izan ohi dute.
Psikologiako aditu batzuk diotenez,beste animali batzuen artean,txakurrak, giza erlazioetan "barrerak apurtzen dituzte": bereziki etxeko ume bakarra izanezko kasuan, hauek normalean arazo gehiago izaten baitute beste ume zein nagusi batzuekin komunikatzeko.
Orokorrean maskotekin izandako kontaktu goiztiarrak oso onuragarriak suertatzen dira.Hau horrela izanda, animali asko erabiltzen dira terapietan, bai ume autistekin baita elbarriekin ere.Amparo Forteak esaten duen bezala,autoestima eta ardura hazi egiten dira, eta oso interesgarria baita,oraindik umeen pertsonalitatea eta izateko era garatzen ari delako (3-7 urte bitartean)."Biharko egunean izango naizenera" jolasten ari diren artean gainera, babestuago sentitzen dira maskota baten ondoan.
Txakurrek, aurrez aipatutako kualitate hauek bermatzeko erraztasun gehien duten animaliak dira.Izan ere, animalia leial hauek, umeak eurekin identifikatzeko kapazitatea handia daukate aurpegiko gestuekin eratzen duten expresioari eta zaunka egiteko erari esker.
Gainera, gure "txikien" adina eta neurria ikusita, txakur batzuk beste batzuk baino gomendagarriagoak izan daitezke.Pastor Belga arrazakoak edota Golden Retriever-ak izaten dira normalean egokienak umeekin bizitzeko.



Maskotekin jarduera eta kirol asko egiteko aukera ere gogoan izan behar dugun beste abantaila garrantzitsu bat da.Korrika egitea, bizikletan pasiatzea, frisbya edo egur zatiak botatzea gero berak ekar ditzan... Mota honetako jardueren bidez umeak kirol mundua ezagutzen du, konpetitibitatearen baloreak ikasten ditu, eta egunero gauzak hobetzearen sentimendua bereganatzen ditu.Guzti honekin bizitza aktiboago,sozialakoa eta azken finean osasuntsuagoa egiteko aukera paregabea dauka."Oso ondo sentitzen dira horrela umeak " gehitzen dute adituek.
Bestalde, Estatu Batuetako  Delta Society-k egindako ikerketa batzuen ondorioz, ondo jakina da eskolaratze aldian dauden umeek etxean katu edo txakur bat eukita asma edo rinitisa bezalako alergia batzuk izateko probabilitate txikiagoa dutela.
Aski ezaguna da pertsona nagusietan ere sortzen duten bizipoza eta gertutasuna ere.Umeak ere, dauzkaten arazoak denbora batez alboratzea lortzen dute animaliak zaintzen dituztenean.Eta hau izaten da animaliekin egiten den terapietan izaten den efekturik positiboena."Egunero egiteko konstante batzuk eukitzeak ,umeari bizitza antolatzeko erraztasuna ematen diote" azpimarratzen dute azkenik adituek.

JAIO BERRIENTZAKO BELAR ETA SENDAGAI NATURALAK

Nahiz eta beti izaten den seguruagoa pediatrarenera joatea, gure seme alabak gaixorik edo oso urduri daudenean sendagai naturalak erabili ditzakegun galdetzeko,oso ohikoa da gurasoek baliabide naturalak eta haien ezaugarriak ezagutzea,euren guraso,eta era beran umetxoaren aitita-amonak izango direnak betidanik erabili dituztelako botika bezala onuragarriak suertatu zaizkielako.
Sendagai mota hau erabiltzea askotan lagungarria izan daiteke ume baten tratamenduan,gehienbat,zientifikoki testatuak dauden beste sendagai batzuk sortzen duten agresibitatearen alternatiba gisa erabil ditzakegulako.
Hori bai,edozein belar erabili aurretik esku artean daukaguna eta umea beraren erreakzioak ezagutzen ditugula zihurtatu beharra dago,ume askok ez dituztelako sendagai batzuk onartzen edota erreakzio alergiko batzuk izan ditzaketelako.

Hemengo honetan, baliagarriak izan daitezken hainbat belarren zerrenda bat aurkeztuko dizuet eta haiek izan ditzaketen onurak aipatuko ditut bertan:

Kamamila: Umearen minak sendatzeko erabiltzen den infusiorik ezagunena da gaur egun oraindik ere.Hortaz,oso ohikoa da umearen biberoian urarekin batera umeari ematea.Hanturaren aurkako ahalmena,dohain antiseptikoak eta lasaitzeko ahalmena dauzkaHorrez gain, digestio-laguntzaileona dela ere frogatuta dago.Guzti hauengatik oso erabilgarria da,jaioberriek tripako mina zein gasak dituenerako eta hau lasaitu behar denerako.
Anis berdea:Ez gara "anis estrellado" deritzonarekin nahastu behar, azken honek umearentzat toxikoak diren propietateak izan ditzake eta.Honako hau ere jarabez edo infusioz har dezakegu eta onurak aipatzeko orduan, propietate digestibo,estimulatzaileak eta diuretikoak azpimarratzea komeni da.
Izpilikua edo labanda:Umea oso urduri dagoenean edo lorik egin ezin duenean sendabelar honen erabilpena irteera ona izan daireke.Gorputz azalaren babeserako onuragarriak diren propietateak ditu,digestioa errazteko duen baloreaz gain.

Informazio gehiago jakiteko: SAKATU HEMEN

UMEEN DEFENTSAK ZAINTZEN!

Jada udazkena heldu zaigu eta egunak gero eta hotzagoak direnez, jada berotik hotzera pasatzeak eragiten dituen ondorio batzuk pairatzen hasi gara.
Oso ohikoa da urtaro aldaketek pertsonengan eragitea,bereziki apatikoagoak bihurtzen garelako, defentsak ahultzen zaizkigulako eta umore aldaketak harrigarriak izaten direlako.
Esan beharra dago,umeetan,aldaketa hauek nabariagoak direla,euren osasuna ahulagoa eta delikatuagoa delako agian.
Arrazoi honengatik,udazkena eta besteak beste,negua heltzear direnean,hainbat guraso izan dira seme-alaben osasunarengaitik kezkatu direnak.Ez da gutxiagorako,urtaro hauetan izaten baita eta gripe kasuen areagotzea eskoletan barrena.

Baina,ba al dago gure "txikitxoen" defentsak zaintzeko edota handitzeko baliabiderik?

DEFENTSAK NOLA ZAINDU
Duela urte batzutatik ona hainbat mediku eta zientzialarik publikoki aderazi dute gure seme alabei (duten adina  daukatelarik) osagarriak eman behar dizkiegula prebentzio bezala gure bizi-erritmoak ekartzen dizkigun galerak konpentsatzearren.Izan ere,eskolan,eskolaz kanpoko jardueretan,jolasean,ikasketetan eta abarretan energia ako erabiltzen dugu eta.

Gainera,uste dugun ez bezala,guraso askok ez dakite oraindik umeek sistema inmunologiko egokiaz gozatzeko metodorik onena,bizi.orekatu bat jarraitzea dela;hau da bizitza natural eta osasuntsua jarraituz gero euren defentsak aktiboagoak izango direla.
Aurreko sarrera batzuetan aipatu dudan bezala,gakoa elikagai osasuntsuak kontsumitzean (fruta gehiago, koipe gutxiago) eta kirola egitean zein mugitzean datza.

Etxeko seme edo alaba askotan gripez edo katarroz gaixotzen den horietarikoa bada, eta nekatuta eta energia gutxirekin sentitzen bada,egin dezakezun onena pediatra batengana joatea da.Bera izango bait da aurrerantzean zein osagarri natural (bitaminak,mineralak...) erabili beharko dugun aholkatuko digun espezialista kualifikatua.

LOAREN GARRANTZIA LEHENENGO BIZI ETAPETAN

Umeetan loarekin zerikusi zuzena duten bi trastornorik arruntenak amets gaiztoak eta sonanbulismoa izan ohi dira.Gainera errutina batzuk apurtzen baditugu,edo baita betetzen ez baditugu,trastorno hauek gutxika-gutxika arazo bihur daitezke.Lo gauden bitartean ditugun trastorno hauek loa galarazten digute,oso kantzatuta esna gaitezke,antsietatea eragin dezakete,eta horrez gain,eskola porrota ere.Beraz,gaizki lo egiteak, epe luze batean eragin oso negatiboak ekar ditzake.

Ume edo gaztetxoen artean (6-15 urte) %15ak pairatzen ditu mota hauetako trastornoak,eta gehienetan lo egiteko ordutegi fijo bat ez dutelako edo egun guztietan ordu desberdinetan oheratzen direlako gertatzen zaie.Hamar umetatik zortzi,eurek nahi dutenean oheratzen dira.

Quiron hospitaleko inkesta baten emaitzak zera adierazten dute gainera:
-12 eta 15 urte arteko nerabeen %19a soilik oheratzen da ordu jakin batean hurrengo egunean ikasi behar badu.
-6 eta 8 urte arteko umeen %9a lo gelditzen da altzatu behar duteneko orduan.

-Gero eta beranduago oheratzen gar.a normalean,eta bizi maila txarrago batetan bizitzeko joera handitzen doa.

Prozesu biologiko gehienak gauean gertatzen dira,loaren bitartez gorputza  fisiologikoki deskantzatzen eta errekuperatzen ari den bitartean.
Nahikoa lo egin ez dutelako edo berandu oheratzen direlako gertatzen da askotan eskola porrota umeetan.Izan ere,ez dira bezain beste kontzentratzen eta ez dute klasean arretarik jartzen.Horrek,era berean inpultsibitatea dakar,baita kontrol falta ere.
Lo gaizki egitea beste arrazoi bategatik ere arriskutsua izan daiteke haurtzaro eta nerabezaroan: pisua irabaz genezakegulako.

Epe luzeko deskantsu falta kronikoak,hormonetan eta substantzia kimiko batzuetan eraginez bihotzeko eta gaixotasun kardiobaskularrak, hipertentsioa, diabetesa eta kolesterola bezalako gaixotasunak garatzeko arriskua handitu dezake.

KIROLARI GAZTEENTZAKO ELIKADURA

1.-Denetarik jan.Elikagaien piramidean agertzen diren elikagai guztiak sartu behar dituzu zure dietan, eta ez duzu sustantzia artifizialik hartu behar, osasunaren arloko profesional batek gomendatuta ez bada.
2.-Egunean 5 aldiz jan, betiere giro egokian eta beste batzuekin batera.Jatekoak konpartituz gero gustu gehiagora ohituko zara.
3.-Eguna hasteko,gosari ona:arrautza egosi bat edo York pernila,esne gaingabetua edo erdigaingabetua, zereal,galleta edo ogiarekin,eta zuku naturala.
4.-Goiz erdian fruta bat edo bi.Arratsaldean,askarirako:esnea, jogurta, koipe gutxiko gazta edo txokolate beltza galletekin.Ez inoiz hartu ez opil industrialik, ez produktu oso koipetsurik.
5.-Jateko nagusia eguerdikoa izan behar da.Bazkarian ez dituzu inoiz ahaztu behar karbo-hidratoak (arroza, patatak...) eta proteinak (arraina, okela, lekaleak...),ez eta frutak eta barazkiak ere.
6.-Eguneroko elikadura osaturako afaria erabili:zopa,entsalada edo fruta jan hidratatzea behar baduzu;egunero beharrezko dituzun gainerako hidratoak edo proteinak lortzeko,berriz, pasta edo arroza, arrautzak, arrain zuria, pernil egosia, oilaskoa edo indioilarra jan ditzakezu.
7.-Egunean 1,5.2 litro ur edan, nahiz eta edateko gogorik ez izan.Gainera,kontuan izan kirola egiten baduzu berreskuratu egin beharko duzula izerditzean galdutako ur guztia.
8.-Kontsumitzen duzun beste jan.Horrela,ez zara gose izango,eta pisu egokia mantenduko duzu.Garrantzitsua da ondo mastekatzea eta astiro jatea.
9.-Elikagai naturalak eta kalitatezkoak erabili.Elikagaiak baporean,laban, erreta edota parrillan eginez gero,larregizko koipea hartzea saihestuko duzu.
10.-Elikagaiak modu egokian nahastu behar dituzu.Kalorien %60 karbo-hidratoak izan behar dute; %25 koipeak eta %15 proteinak.

Eskola kirola egitea eta praktikatzea (baita ondoren ondo elikatzea eta abar) beraz oso garrantzitsua da baina baina gurasoentzako bideratutako tutoriala irakurtzea benetan gomendatzen dizuet irakurleok!

KIROLA:OSASUNEZ BETERIKO HAURRA GARATZEN

Umeentzat, kirolaren definizioa joko eta dibertsio hitzekin lotu dezakegu.Gurasoek,euren txikitxoak gozatzen daudela ikusteaz gain,badakite gorputz hezkuntza zein kirola,erregularki egiten denean,nerabezarorako eta baita pertsona heldu izango garenerako hainbat gaixotasun ekiditzeko medio egokiena dela: obesitatea edo osteoporosia,adibidez.Gainera txikiak garenean ere,asmari aurre egiteko ezin dezakegu inoiz ere albo batean utzi.
Txiki-txikitatik,kirolaren bidez,gure hezur eta muskuluak garatzen doaz,eta bestalde joera kardiobaskular egokia mantentzea lortzen dugu.Baina gure gorputzaren osaketaz gain,umeek honen bitartez euren buruarekin konfiantza gehiago izaten, autoestima hobetzen, eta beste kideekin errazago harremantzen ikasten dute.

Gainera, kirolaren bidez,besteak beste solidaritatea eta anaitasuna bezalako balore garrantzitsuak  bereganatzen dituzte gure haurrek;eta modu berean baloreak ikasteko eta interpretatzeko terapia dibertigarritzat har dezakete kirola.

Gaur egun,teknologia berriak direla eta,gero eta gehiago dira bizitza moda sedentario bat egiten duten umeak,nahiago izaten dutelako telebista aurrean edo bideokontsoletan jolasten hainbat ordu igarotzea.Baina esan beharra dago gauza guztiak egiteko denbora badaukagula,eta kirolari ere denbora bat eskaini behar diogula,ezin bait dugu eta inolaz ere alboratu.
Gaurko sarrera honekin bukatzeko,esandakoa laburbiltzen duen esalditxo esanguratsu bat utziko dizuet jarraitzaileoi:
"Jarduera fisiko egokitu batek, erlazionatzeko arazoak dituen ume bati, beste ume batzuekin hobeto harremantzen lagun diezaioke,baita bere inguruarekin eta bere buruarekin hobeto sentitzen".

AISIA ETA DENBORA LIBREAREN ANTOLAKETAN

Uda garaian, umeak debora gehiago ematen dute euren gurasoekin, eta gurasook egoera aprobetxatuz euren denbora librean olgatu eta ekintzak antolatu behar ditugu.

Ideia on bat, gure umeak  gustoko duen kirolen bat (edo batzuk) egitera animatzea edota umeak udalekuetan parte hartzera bultzatzea izan daiteke.Hala ere, inoiz ez ditugu umeak ezertara derrigortu behar, desmotibatu egiten bait dira eta.
Oporretan herritik kanpo ez bagara irtetzen ere,ekintza alternatiboak prestatzea komeni zaigu umeen aktibotasun hori indarrean mantentzeko.
Aurreko sarrera baten komentatu bezala ere,etxean geratzen garenetan gure txikiekin sukaldean aritzea oso egokia suertatzen da sormena lantzeko.

Bestalde denbora librean ere oso interesgarria suerta daiteke umeeei jolasak batzen laguntzea,jan aurretik mahaia prestatzea eta abar,gutxinaka-gutxinaka heldutasun puntu bat bereganatzen dutelako.
Baina kontutan izan behar dugu seme-alaben proposamenak ere bete behar ditugula,azken finean zerbait egitea nahi badute interes eta motibazio berezia aurkeztuko dutelako.Euren nahiei ezetza esatea oso gogorra egin ahal zaie.

Bizikletan txangoa egitea,mendira joatea,futbolean aritzea edo hondartzara joatea egin al daitezken ekintza soilak dira.Hortaz, pentsa dezagun gure familiaren mugikortasunean,horrek zoriontsu eta osasuntsu mantenduko gaitu eta!

DUTXA OSASUNTSUA IZAN DADIN...

- Txukuntasuna mantentzeko, egunean dutxa bat hartzearekin soilik eginda daukagu.Beraz,dutxa bat baino gehiago hartzera bagoaz, kontu handiz ibili beharko gara, xaboia lehenengo dutxa horretan erabili dezakegulako bakarrik.

-Bestalde,uraren tenperatura ere kontutan izatekoa da.Izan ere, oso beroa badago, larruazala mintzeko edota  hau ziku geratzeko arriskuaren aurrean aurkitzen gara.
-Gure larruazala babestu nahiz indarberritzen duten produktuak erabiltzea komeni da (landarez eginiko olioak etab) eta PHa errespetatzen dutenak ere bai (5,5 egokiena izanik).
-Kosmetikoen araudi zorrotza guk ulertzen dugun hizkuntza batean irakurri behar dugu,produktuen nondik norakoak eta izan ditzaketen ondorioak ikusteko.
-Gorputzean gela kontu handiz eman behar dugu, oso zakar eginez gero larrua mindu dezakegulako.Gure larruko zikinak kentzeko nahikoa da eskuarekin xurgatzearekin edo esponja batekin masajetxo bat ematearekin.
-Dutxatu ostean gorputz osoa ongi zikatu behar dugu,eta ondoren hidratatu hainbat gaixotasun ekiditzeko.Oinetan eta besapeetan alergia erraztazun handia dago infekzioak jasateko.

BALIOETAN HEZTEAREN ABANTAILAK

Haurrek oso gogoko dute inguruan dauzkaten  helduei imitatzea. Beraz, eurekin sukaldatzea oso erakargarria gertatzen zaie, oraindik ohituta ez dauden gauza delako eta aldi berean erakargarria dibertigarria eta osasuntsua delako.Gainera, gurasoen laguntzaz  egin dituzten platerak dastatzeko aukera izaten dute, eta modu honetan produktu asko (eta oraindik hobe,mota guztietakoak) dastatu edota probatzeko aukera dute. Haurrek gurasoen laguntzaz  plateren bat prestatuz gero, arreta eta interes berezia jartzen dute egindakoaren emaitza ikusteko eta ondoren hau jateko. Jarduera hau erabat erabilgarria da gustatzen ez zaizkien  jakietara zaletzeko (hainbat barazki,fruta ale,arrain...). Ekintza honekin, bestalde, zapore anitz eskuratzeaz aparte eta ohitura osasungarrietan hezitzeaz gain, haurren autonomia ere bultza dezakegu:beste balio batzuen artean, gure seme-alaben ekimena eta ardura piztea, taldean lanean aritzeko gaitasuna...
Beraz,aipatzekoa da ,modu orekatu baten jaten erakustea gurasoen edo familiaren lana dela,betiere haurraren garapen egokia eta hazkunde osasuntsua bilatu nahi badugu.
 Eta umeak kontzeptu hauek errazago bereganatzeko pazientzia eta irudimen handia erabili beharko dugu,bestela ezingo bait dugu umearen arretarik ez interesik erakarri.Beraz, eurekin lan egiteaz gain, heziketa ongarri bateko beste "osagai" garrantzitsu bat umeari mezu onekin zaritzearena izan ohi da:"zein ondo jaten duzun"...eta horrelakoak,ekintza honen interesgarritasuna eta jarraitasuna sustatzen joan dadin!

ESKOLA EGUN BATEN OSTEKO MERIENDA OSASUNTSUAK

Gure semeek jaten dituzten jakiek,tarte motz,ertain zein luzean euren osasuna nolakoa izango den erabat markatzen dute.

Beraz,aita eta amak oso ondo jakin behar dute seme-alabek zer jaten duten,eta bereziki hauek zer eramaten duten eskolara.Ogitarteko edo merienda osasuntsuagoak prestatzeko unean honako aholku hauek lagungarriak izan ditzakezue:

1. Jaki talde guztiak oinarri dituen meriendak presta itzazu:zerealak, barazkiak, fruituak, esnekiak, arraultzak, grasak eta azukreak.
2. Seme-alaben parte hartzea sustatzea asteko meriendak antolatzeko orduan,zer eraman nahi duen jakin dezagun.
3. Beti berdina prestatzea ekidin ezazu,gure txikiak aspertu ez daitezan,eta gainera,nutriente desberdinak kontsumitu ditzan.

4.Jaki originalak sor itzazu;adibidez,moldeak erabiliz eta figurak eginez, umeek erosoago jaten dituztelako fruta eta barazkiz egindako figurak.

5.Denetarik jar ezazu otarteko orekatu eta zaporetsuak lortzeko.

6.Otarteko mota aldatzea komeni da egunero: lauki formako ogian,bollo batean,ogi integralean,atunarekin,gaztarekin,mermelada nahiz irinarekin...Posible izanez gero tomate edota pepino tajadak gehitzea, eta letxugarekin jolastea ere interesgarria izan daiteke.

7.Lehentasuna eman behar diegu,esnez eta fruta naturalez egindako edariei,baita txokolate eta jogur likidoei.Hala ere azukre gutxi gehitzea,edo hobe,azukre gehigarririk gabe jatea gomendatzen da.

8.Labean egindako produktuak ere dietan sartu beharra dago: galletak,enpanadak,pudding-ak eta energia asko ematen duten bestelako gozoak.Berriz ere azukre kantitatean dago gakoa.

9.Otorduetan ezin da inoiz frutarik falta.Berdire asko daukatelako eta hauetatik eratortzen direlako obesitatea eta kariesak bezalako arazo-gaixotasunak.n da osoan ,zatitxotan moztuak egon,bakarrik edo zerbaiten laguntzarekin  jatea.Bitamina eta mineralen oinarrizko iturria dira.

10.Ahal dugun einean, gozokiak murriztu eta alboratu  behar ditugu.

Nire bloga helbide hauetan oinarriturik egongo da:

http://www.hijosconsalud.com/     
Umeen alorrean espezializatutako orria

http://www.infocop.es/                   
Psikologia aldizkaria

http://www.who.int/es/                       
Osasunaren nazioarteko erakundearen helbidea


http://www.saludalia.com/
Osasuna orokorrean

http://www.aula-salud.com
Osasuna gure eskoletan

http://www.educacionenvalores.org
Baloreetan oinarritutako eskola inklusiboaren alde

www.pequerecetas.com
Umeekin sukaldatzen erakusten dizun helbidae

http://www.enbuenasmanos.com/       
Ongizatea,bizitza orekatua...

http://www.guiainfantil.com/       
Umeei buruzko informazio ordenatua

http://www.conmishijos.com/
Guraso eta seme alabentzako web orria

http://www.unesco.org
Nazioarteko Hezkuntza,Osasun eta Zientzia erakundea

http://www.consumer.es
Consumer aldizkari digitala